Bạn Đã Hiểu Về Các Loại Laser Thông Dụng Trong Da Liễu

CÁC LOẠI LASER THÔNG DỤNG TRONG DA LIỄU

1. Laser chất màu dạng xung

Bước sóng 577nm, 585 nm, 590nm, 600nm.
Độ dài xung 0.3 – 1.5 ms.

Tác dụng: Quang nhiệt chọn lọc. Với các mạch máu nhỏ độ dài xung 0.3 – 0.45 ms nhỏ hơn rõ rệt thời gian phục hồi nhiệt của các mạch máu này. Năng lượng của tia Laser làm quá tải nội mạc mạch máu, dẫn đến tổn thương thành mạch, đông máu, thay thế mạch máu bằng các tổ chức hạt, độ sâu đạt đến 0.7mm tối đa là 1.5 mm. Ở các bớt màu hồng cho thấy các mạch máu đường kính nhỏ hơn 20 μm đáp ứng kém hơn các mạch máu đường kính 40 μm.

Tác dụng phụ: Ngay sau khi bắn Laser xuất hiện các dát xuất huyết do ngưng kết hồng cầu và tổn thương mạch, có thể phù nề và tạo vẩy sau 10 – 14 ngày thì khỏi. Nguy cơ tạo sẹo và rối loạn sắc tố nhỏ. Sẹo teo 0.1 – 3%. sẹo phì đại 0 – 1%, rối loạn sắc tố lâu dài khoảng 1%, rối loạn sắc tố thoáng qua có thể tới 57%. Tăng sắc tố thoáng qua gặp nhiều hơn khi điều trị diện tích lớn và vị trí ở các chi.

Chỉ định: Các tổn thương da do mao mạch
– Các bớt màu hồng ở trẻ em và người lớn. Các bớt màu đỏ đâm, một phần dạng cục khó loại bỏ hơn, ở mặt đầu dễ điều trị hơn ở các chi.

– Các u máu: nên điều trị sớm ở giai đoạn tăng sinh, cũng như u máu vùng mặt, hậu môn sinh dục, u máu phẳng diện rộng. Laser màu dạng xung điều trị có kết quả tốt các giãn mạch lăn tăn kể cả do trứng cá đỏ và Corticoid, sau phẫu thuật mũi và sau chiếu xạ. Các ban vằng bề mặt, các phì đại tuyến bã, các sẹo lồi đỏ phẳng, các u xơ mạch tương đối phẳng đỏ, các sarcoma Kaposi đỏ giai đoạn đầu (ở nhiễm HIV), các tổn thương da của lupus đỏ dạng đĩa, lupus đỏ khu trú, vẩy nến thể mảng.

Nhược điểm: Thiết bị đắt tiền vì về mặt kỹ thuật phức tạp.

2. Laser Argon

Bước sóng 488nm và 514 nm.
Làm việc dạng liên tục và ngắt xung cơ học, độ dài xung 0.05 và 0.1s.

Tác dụng: Quang nhiệt không chọn lọc tương đối. Tia Laser Argon được hấp thu bởi 2 chất hấp thụ chính là Oxy Haemoglobin và Melanin, làm đông máu và tắc mạch cũng như phá huỷ các cấu trúc nhiễm sắc hình ảnh vi thể. Điều trị Laser Argon làm hoại tử thượng bì và trung bì
nông dẫn đến chết tế bào và phản ứng kiểu bạch cầu trung tính. Khác với tác dụng quang nhiệt chọn lọc của Laser màu dạng xung là ngưng kết hồng cầu, tổn thương thành mạch máu kéo theo thay thế bằng tổ chức hạt. Độ sâu đạt được của Laser Argon ở khoảng 1mm. Ở người da đen 1 phần tia hấp thu ngay ở thượng bì nên khó tới được các mạch máu ở sâu.

Tác dụng phụ: Vì Laser Argon làm việc ở dạng liên tục nên dẫn đến tổn thương nhiệt tổ chức xung quanh và tỉ lệ tác dụng phụ cao hơn Laser màu. Từng trường hợp có thể có sẹo nhỏ bề mặt, thay đổi sắc tố.

Chỉ định: Điều trị các thay đổi do mạch máu và do nhiễm sắc bề mặt. Vì tỉ lệ tác dụng phụ có phần cao hơn Laser màu mà có một thời gian Laser Argon được coi là con ngựa chiến trong da liễu bị đẩy xuống hàng thứ 2 sau Laser chất màu. Về cơ bản Laser Argon còn được sử dụng để điều trị các bớt hồng có biến đổi thành cục ở người lớn mà không đáp ứng tốt với Laser màu. Laser Argon để điều trị các u máu, giãn mạch máu nhỏ điều trị bằng Laser màu.

Laser Argon để điều trị các thay đổi da nhiễm sắc nhưng ở đây phần lớn Laser Argon cũng được thay bằng các Laser chất rắn xung cực ngắn như Laser Rubin, Alexandrit và Nd: YAG

3. Laser ND: YAG

Bước sóng 1064 nm và 532 nm
Loại có đường dẫn linh hoạt chủ yếu dùng trong mổ nội soi chuyên khoa thận tiết niệu và tiêu hoá. Chế độ làm việc liên tục hoặc xung cực ngắn 10ns và xung dài 1- 10ms.

Laser Nd : YAG chế độ làm việc liên tục ít được dùng trong da liễu hơn, có tác dụng quang nhiệt không đặc hiệu. Tia Laser Nd : YAG liên tục bị hấp thu chủ yếu bởi các hạt sắc tố tổ chức . Bề mặt da bị xuyên mà không bị mất phần lớn năng lượng. Tia Laser xuyên sâu 6 – 10 mm vào tổ chức. Xảy ra hiện tượng đông kết không đặc hiệu. Hình ảnh vi thể thấy hoại tử thượng bì , trung bì cũng như phá huỷ mạch với hồng cầu bị ngưng kết. Vì độ xuyên sâu cao và tác dụng không đặc hiệu nên tỷ lệ tác dụng phụ cao, đặc biệt là tạo sẹo.

Chỉ định: Điều trị các Naevi hồng ở bề mặt dạng cục, các u máu thể hồng nằm sâu, để bảo vệ bề mặt da và niêm mạc tia Laser được dẫn qua 1 cục đá lạnh. Một số công trình nói đến điều trị loại bỏ Sarkom Kaposi và các u biểu bì nhưng còn chưa có kết quả kiểm nghiệm lâu dài.

Laser Nd: YAG xung cực ngắn và xung cực dài có tác dụng quang nhiệt chọn lọc nên có tác dụng phụ thấp.

Chỉ định điều trị các vết xăm rất tốt như đối với Laser Alexandrit và Rubi xung cực ngắn , ở đây các hạt sắc tố bị phá vỡ thành những hạt nhỏ nhất , một phần bị thực bào loại theo đường bạch huyết, một phần bị loại xuyên qua thượng bì ở dạng tạo vẩy. Các hạt sắc tố màu đen và xanh đen dùng máy Laser Nd : YAG bước sang 1064nm để loại bỏ. Còn bước sang 532 nm đặc biệt tốt với các hạt màu vàng, đỏ, da cam. Liệu trình điều trị cần làm nhiều lần với khoảng cách một tháng. Nguy cơ tạo sẹo thấp, giảm sắc tố thoảng qua tới 50% trường hợp, tăng sắc tố hiếm hơn và chủ yếu ở vị trí mặt trong cẳng tay. Laser Nd: YAG xung cực ngắn bước sang 1064nm còn dùng để điều trị các tổn thưong da nhiễm sắc lành tính như các vết bã cà phê, nốt ruồi lành tính, Naevi.

Một dạng phát triển mới là Laser Nd: YAG có tần số gấp đôi và xung dài bước sang 532 nm. Với xung dài tới 50ms để điều trị giãn tĩnh mạch cẳng chân, Teleangiektasie, các bớt hang. Xung dài giữa 1ms và 10ms đặc biệt thích hợp để phá huỷ các mạch máu có chọn lọc thông qua tạo cục máu đông, hoại tử thành mạch, hiếu ứng nhiệt với thượng bì và trung bì là rất ít, giảm thiểu tổn thương do nhiệt bằng cách làm lạnh bề mặt thượng bì liên tục trong quá trình điều trị Laser. Tác dụng phụ thoảng qua có thể có khi điều trị ở vùng mặt là sưng nhẹ và dát xuất huyết thoảng qua nhưng rất hiếm ( như với Laser chất màu ).

4. Laser Rubi xung cực ngắn :

Bước sóng 694 nm, độ dài xung 25ns hoặc 40 ns. Có dạng xung dài 270μs

Tác dụng quang nhiệt chọn lọc. Đích bắn ở các tổn thương da nhiễm sắc lành tính ban đầu là các Melanosome, các Melanosome bị phá huỷ , rồi các tế bào có chứa Melanosome bị phá huỷ ( T/ b Melanosome, tế bào sừng nhiễm sắc ). Khi bắn Laser Rubi để loại bỏ các hạt chất màu thì các hạt chất màu bị bắn thành các mảnh rất nhỏ, phần lớn bị thực bào, phần nhỏ bị loại xuyên qua thượng bì ở dạng vảy.

Vì Laser Rubi xung cực ngắn làm việc theo cơ chế quang nhiệt chọn lọc nên tác dụng phụ rất mhỏ. Nguy cơ tạo sẹo rất thấp, giảm sắc tố lên tới 50% nhưng chỉ thaỏng qua, tăng sắc tố rất hiếm.

Chỉ định : Cho kết quả rất tốt khi điều trị vết xăm màu đen, xanh đen, xanh nước biển, xanh lá cây. Đối với xăm nhà nghề nhiều màu , thì cùng lúc sử dụng nhiều loại Laser khác nhau. Laser Rubi xung cực ngắn phối hợp rất tốt với Laser Nd :YAG xung cực ngắn bước sóng 532nm.

Điều trị các bẩn do tai nạn rửa không sạch ( thuốc nổ, nhựa đường, mạt gỗ…) kể cả tăng sắc tố dai dẳng sau khi dùng Minocylin. Điều trị các tổn thương da nhiễm sắc lành tính như nuốt ruồi giản đơn, nốt ruồi người già, các Naev, các vết bã cà phê, dày sừng da dầu, các vết tàn nhang. Điều trị các sẹo tăng sắc tố trong bỏng. Với dạng xung dài 270μs , Laser Rubi đã được dùng để loại bỏ lông ở người rậm lông. Vì độ dài của xung Laser Rubi nhỏ hơn độ dài xung lý thuyết cần thiết là 10 – 50 ns nên các nang lông bị phá huỷ do nhiệt.

5. Laser Alexandrit

Bước sóng 755 nm, Laser chất rắn, xung cực ngắn 100ns.

Tác dụng và tác dụng phụ như với Rubi Laser giảm sắc tố thoảng qua khoảng 50%, biến đổi cấu trúc da hoặc là sẹo nhỏ hơn 4%.

Chỉ định để tẩy xăm và các tổn thương nhiễm sắc lành tính. Với các hạt sẫm màu Laser Alrexandrit với xung dài 20ns được dùng để lấy lông.

6. Laser CO2 : bước sóng 10600nm :

Loại tia chụm mật độ công suất cao dùng làm dao mổ cầm máu. Loại tia không chụm sử dụng làm bốc bay tổ chức bề mặt .

Laser CO2 liên tục, tác dụng làm bốc hơi , cháy tổ chức dùng điều trị caca condylom , Epitheliom các khối u phần phụ, u xơ……

Laser CO2 hiện đại dạng siêu xung có khả năng bào đi các lớp da mỏng không để lại sẹo, độ dài xung 0,6 ms và 0,9 ms. Lĩnh vực chính của Laser này là làm phẳng nếp nhăn ở mặt, các sẹo trứng cá, các u lành tính, virusakanthome, dày sừng da dầu, tiền ung thư người già, viêm môi người già, ban vàng, u tuyến mồ hôi.

Tác dụng của các loại Laser siêu xung : Tia Laser CO2 bị hấp thu bởi dịch tổ chức, qua đó ngăn cản tia xuyên sâu vào da , xảy ra đông kết không đặc hiệu và đốt bay tổ chức do đốt nóng và bốc hơi chất lỏng gian bào. Độ nhiễm sắc thể và mạng lưới mạch máu không đóng vai trò gì như đối với các hệ Laser dạng xung khác. Độ sâu vùng bốc bay tổ chức tỷ lệ thuận với năng lượng xung. Độ sâu của vùng hoịa tử do nhiệt gấp 2 – 4 lần độ sâu nhìn thấy được của tia xạ da người chiếu vơúi năng lượng xung trung bình, lần một vùng tổn thương sâu là 20 μm, lần hai là 40 μm, lần ba 70 μm. Laser CO2 siêu xung có tác dụng co các sợi Kollagen do tác dụng quang nhiệt dẫn đến làm chắc da, tạo kết quả thẩm mỹ.

Tác dụng phụ: Sau khi lành vảy kéo theo ban đỏ kéo dài 6 tuần có một số ca tới 4 tháng. Nguy cơ tạo sẹo do tổn thương nhiệt rất ít vì ở Laser này chu kỳ xung cực ngắn nhỏ hơ tời gian phục hồi nhiệt của da, một vài ca có sẹo phì đại nhỏ ở môi trên khi làm căng môi. Tăng sắc tố sau viêm được thông báo là có nhiều hơn, nhất là ở vùng da hở và ở kiểu da đen, có thể lên tới 30% nhưng chỉ thoảng qua , bôi tại chỗ Hydrochinon, Glycol acid, vitamin A- Acid, Azelein acid là nhanh hết. Giảm nhiễm sắc thoảng qua khi bào da mặt bằng Laser CO2 siêu xung còn dùng điều trị dày sừng người già, Naevi thượng bì, u tuyến mồ hôi, ban vàng.

7. Laser Erbium – YAG:

Bước sóng 2940 nm
Là một loại loại Laser bạt tổ chức như Laser CO2 siêu xung làm việc ở dải hồng ngoại trung, xung ngắn 0,2 ms, chie định như với Laser CO2 siêu xung, đặc biệt thích hợp cho việc loại bỏ thận trọng các tổn thương và thay đổi da rất nông và đặc biệt ở các vị trí khó như tuyến mồ hôi ở bờ mi.

Tác dụng  xung rất ngắn 0,2 ms và năng lượng xung cao tới 1700mj cho phép bạt gọn tổ chức với tổn thương nhiệt tối thiểu, bạt đi các lớp da mỏng 5 – 15 micromet, ở đay hiệu ứng nhiệt nhỏ đến mức không cầm được máu. Nừu có chảy máu thì không sử dụng dược vì tia Laser bị máu hấp thu hoàn toàn. Laser Etbium- YAG để bào da gọi là bào da lạnh có nhược điểm khi điều trị các nếp nhăn thiếu sự làm co lại các sợi kollagen do nhiệt, nhưng nguy cơ tạo sẹo rất ít và ít đau. Đay là Laser lý tưởng để điều trị sẹo, vì tổn thương do Laser nhanh khỏi và ít đau hơn so với Laser CO2